در این مقاله، در ابتدا به بحث درباره چشم زخم و پیشینه آن در فرهنگ‌ها و کشورهای مختلف پرداخته خواهد شد. سپس به دیدگاه معصومین (ع) در این مورد پرداخته و نظراتشان را مورد بررسی قرار می‌دهیم. در ادامه، انواع سنگ چشم زخم مخصوص برای درمان چشم زخم معرفی شده و خواص بی‌نظیر برخی از دعا‌ها که قابلیت حکاکی بر روی سنگ‌های مختلف را دارند، مورد بررسی قرار خواهند گرفت. در پایان مقاله، آیه چشم زخم به طور دقیق بررسی خواهد شد و نکات جالبی درباره فلسفه و پیدایش این مفهوم مورد بحث قرار خواهند گرفت. به همراه زرشار باشید و از مطالب این مقاله بهره ببرید.
فهرست مطالب مقاله (دسترسی سریع) :
دیدگان شیطانی در نقاط مختلف دنیا
چشم حسد و یا شیطان (به انگلیسی Evil Eye یا همان چشم شیطانی) به معنای نگاه حسودانه به یک چیزی یا به انسانی که بسیاری از مردم به آن ایمان دارند و در فرهنگ بسیاری از کشور های آسیای شرقی مشاهده می‌شود. بر اساس باورهای قدیمی چشم زخم سبب بدشانسی یا اتفاق ناگوار می‌شود و نمادش به شکل تک‌چشم می‌باشد. در زبان ایرانیان به چشم زخم و در زبان عربی نظر و در زبان انگلیسی به evil eye شهرت دارد.
در کشورهای مختلف برای دفع این قضیه روش‌های متفاوتی بیان شده‌است. درکتاب‌های باستانی بخصوص در کشور خودمان و خاورمیانه و قاره آسیا نیز از آن یاد شده‌است و در اقوام گوناگون سنگ هایی برای دوری از آن مورد استفاده قرار می‌گیرد و نماد آن یک چشم در وسط سنگ فیروزه و یا شیشه آبی رنگ می‌باشد که به سنگ چشم زخم شهرت دارد و در منازل و محل کار بصورت مهره، دستبند چشم زخم و یا نگین انگشتر چشم زخم مردانه و زنانه مورد استفاده قرار می‌گیرد.
این پدیده نوعی از بدجنسی می‌باشد به صورتی که در بسیاری از باورها این عقیده وجود دارد که شخصی با چشمان شور می‌تواند سبب بدشانسی یا صدمه زدن به اشخاصی که از آنان نفرت یا دشمنی دارد، گردد. به چنین عملی چشم زخم می‌گویند و برای دفع آن اشخاص باید از آیه یا سنگ چشم زخم اصل (مانند فیروزه و ….) استفاده کنند. این پدیده اشاره بر این موضوع دارد که صدمات و بدبیاری‌های وارده از راه نگاه دشمنانه یا بدخواهانه به دیگران وارد می‌گردد. اما این موضوع چقدر حقیقت دارد؟!
دیدگاه معصومین (ع) درباره چشم زخم
چشم زخم یک حقیقت ناراحت‌کننده می‌باشد که از انرژی‌های منفی ساخته می‌شود و در احادیث و حتی آیه چشم زخم در قرآن نیز به آن اشاراتی شده‌است. این اثر نفسانی می‌باشد و برای برخی اشخاص بطور پیوسته تکرار می‌شود، در واقع نمی‌توان از اثر آن غافل شد. برخی از روایات، حقیقی بودن این موضوع را ثابت میکنند و همچنین چندین دعا برای باطل کردن چشم زخم نیز آمده‌است:
۱- در کتاب «در المنثور» از پیامبر (ص) حدیثی نقل شده‌است که ایشان فرمودند: موضوع چشم زخم حق می‌باشد، همچنین فرمودند: دیده‌ی شور، مرد سالم را در گور و شتر سالم را در دیگ قرار می‌دهد.
۲- حضرت علی (ع) فرمودند: پیامبر اکرم (ص) برای امام حسن (ع) و امام حسین (ع) “رقیه” (دعاهایى می‌باشد که بر روی پوست می‌نویسند و افراد براى دفع اثر این پدیده با خود نگه می‌دارند و نام دیگر آن تعویذ می‌باشد)، گرفت و این دعا را بیان کردند: « أُعِیذُکُمَا بِکَلِمَاتِ اللَّهِ التَّامَّاتِ وَ أَسْمَائِهِ الْحُسْنَى کُلِّهَا عَامَّهً مِنْ شَرِّ السَّامَّهِ وَ الْهَامَّهِ وَ مِنْ شَرِّ کُلِّ عَیْنٍ لَامَّهٍ وَ مِنْ شَرِّ حَاسِدٍ إِذَا حَسَدَ » به معنای آن است که برای شما پناه می‌برم به کلمات خداوند و تمام نام‌های حسنای او از شر هر ملال آورنده و از شر بزرگان (رهبران و رئیس ها) موجوداتی که با دیده‌ی انسان مشاهده نمی‌شوند و از شر هر نگاه شوری که به انسان می‌رسد و از شر حسود هنگامی که حسد بورزد … سپس پیامبر (ص) بیان کردند: اینچنین حضرت ابراهیم (ع) برای اسماعیل و اسحاق تعویذ نمود.
۳- در حکمت ۴۰۰ نهج البلاغه نیز بیان شده‌است: چشم زخم حقیق دارد و توسل به دعا برای دفع آن لازم است.
۴- امام رضا علیه السلام در روایتی تعبیر «العین حقٌّ» در مورد نگاه شور صحبت کردند و ضمن تأیید وجود آن توصیه‌هایی برای این مساله دارند.
۵- از امام رضا علیه السلام پرسیدند آیا چشم زخم حقیقت دارد؟ ایشان بیان کردند: آری، هر زمان که تو را چشم زنند، کف دست خود را مقابل صورتت قرار بده و سوره حمد و قل هو الله احد و معوذتین را بخوان و هر دو کف دستت را به صورتت بکش. خداوند تو را از شر دیدگان بد حفظ می‌کند.
۶- در روایتی، معمر بن خلاد بیان می‌کند: با امام رضا (ع) در یکی از بازارهای خراسان بودم ایشان بوی خوشی را حس کردند و به من گفتند که آن عطر را برای من تهیه کن. پس زمانی که آن را تهیه کردم با تعجب به آن نگاه کرد و به من گفتند: ای معمر به درستی که چشم زخم حقیقت دارد! پس در برگه ای سوره حمد و قل هو الله احد و معوذتین و آیه الکرسی را بنویس و آن برگه را داخل کوزه یا شیشه‌ای در بسته قرار بده.
۷- در روایتی دیگر که کلینی از امام رضا (ع) بیان کرده‌است، امام رضا علیه السلام راه‌هایی را که برای دفع آن توسط افرادی نادانا بیان می‌شد ناردست می‌دانستند. از جمله اینکه فرد صدمه زننده خود را با آب بشوید و سپس فرد صدمه دیده خود را با آن بشوید. ایشان استفاده از آیه چشم زخم، سنگ چشم زخم اصل و آیات قرآن را روش‌های مناسبی برای دفع این موضوع دانستند. همچنین از فرزند بزرگوار ایشان حرز امام جواد علیه السلام توصیه شده‌است که میتوان به صورت انگشتر حرز امام جواد و یا گردنبند حرز امام جواد و بازوبند حرز امام جواد مورد استفاده قرار گیرد.